Przewodnik po Litwie » Co słychać?
Cmentarz Bernardyński

  • Mimo że Cmentarz Bernardyński należy do najstarszych i najpiękniejszych w mieście, nie jest tłumnie odwiedzany przez turystów. Znajduje się tu wiele cennych nagrobków z czasów polskiego Wilna. Zmarłych zaczęto tu chować w 1810 r. Zamknięto wówczas stary cmentarz bernardyński między kościołami św. Franciszka, św. Anny i św. Michała. Pochówków zaprzestano w 1967 r. Cmentarz przetrwał od międzywojnia w nienajgorszym stanie, oszczędziły go także czasy sowieckie. Mówi się, że duża w tym „zasługa“ znajdującego się na cmentarzu bernardyńskim grobu matki Feliksa Dzierżyńskiego – Heleny. Niestety, część nagrobków zniszczyły współczesne zaniedbania: niezabezpieczona skarpa osuwa się w kierunku rzeki. W 2006 r. polska Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz litewska Fundacja Wspierania Współpracy Polsko-Litewskiej zawarły porozumienie, na mocy którego rozpoczęto konserwację cmentarza. Fundatorami były rządy Polski i Litwy. Odnowiono groby powstańców z 1863 r., żołnierzy AK, profesorów Uniwersytetu Stefana Batorego. To ważny zabytek dla naszej kultury.  centrum najstarszej części cmentarza stoi kaplica pogrzebowa z 1827 r. Zaprojektował ją Józef Poussier, twórca planu cmentarza. W kaplicy znajduje się drewniana figura Chrystusa ukrzyżowanego. Na cmentarzu zachowały się także kolumbaria z 1820 r., częściowo odbudowane w latach 80. i 90. XX w. Jednym z najpiękniejszych pomników wileńskich nekropolii jest nagrobek Marii Każyńskiej: klasycystyczna kolumna o antycznych formach stojąca na piedestale. Maria Każyńska (1777–1813) była aktorką i śpiewaczką, grała we Lwowie, w Wilnie, przekładała dramaty pisarzy niemieckich na język polski. Spacerując wśród grobów, natkniemy się na niejedno historyczne nazwisko. Spoczywają tu m.in.: Stanisław Bonifacy Jundziłł (1761–1847) – wybitny przyrodnik, Leon Borowski (1784–1846) – profesor uniwersytecki i krytyk literacki, Michał Pełka Poliński (1785–1848) – znany matematyk, a także Maciej Każyński (1767–1823) – słynny artysta Teatru Wileńskiego, mąż Marii Każyńskiej. Z nieco późniejsych epok pochodzą pomniki botanika Józefa Jundziłła (1794–1877), a także słynnych malarzy Kanuta Rusieckiego (1800–1860) i Wincentego Ślendzińskiego (1837–1909). Tu pochowana jest siostra Józefa Piłsudskiego – Zofia Kadenacowa (1865–1935).